آشنایی با بزرگترین بانک مقالات علوم اسلامی و انسانی

متن مصاحبه من با پایگاه حوزه نت

پایگاه اطلاع رسانی حوزه این بار در جهت شناساندن مراکز علمی پژوهشی به سراغ مدیر پایگاه مجلات تخصصی نور رفته و در گفتگویی صمیمانه با حجت الاسلام «مهدی امینی مقدم» به معرفی این پایگاه پرداخته است. حوزه نت شما را به خواندن این گفتگوی خواندنی دعوت می کند.

 *به عنوان اولین سؤال وجه تسمیه و نامگذاری این پایگاه اسلامی به «نور مگز» چیست؟ آیا ترکیب دو کلمه انگلیسی و عربی تحت این عنوان از نظر ادبی صحیح است؟

  از آنجایی که محصولات تولیدی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی مانند نورالجنان، نورالفقاهه و... معمولا همراه با پسوند «نور» می باشد لذا از تلفیق واژه «نور» و واژه انگلیسی «مگزین» استفاده شد و در نهایت عنوان «نورمگز» برای این پایگاه جعل شد. البته سایت های مشابه دیگری مانند مگ ایران نیز از این روش برای نام گذاری استفاده کرده است.

 *اولین باری که وارد سایت می شوید عبارت «بزرگترین بانک اطلاعات علوم انسانی و اسلامی» جلب توجه می کند، آیا این عنوان واقعا بر این پایگاه صدق می کند، یا این که پایگاه مشابه دیگری هم به این گستره وجود دارد؟

 اگر بخواهیم نگاه واقع بینانه ای به این مسئله داشته باشیم این عنوان بر پایگاه نور مگز صدق می کند، چرا که تمرکز کاری این مرکز در حوزه علوم اسلامی و انسانی است و مجلاتی که جمع آوری شده است چه از لحاظ قدمت و چه از لحاظ موضوعی مجلاتی هستند که در این حیطه ورود داشته اند البته در عرصه علوم انسانی پایگاه های مشابه دیگری نیز وجود دارد که دربردارنده مقالات و مجلات حوزه علوم انسانی هستند اما تمرکز ایشان تنها بر علوم انسانی و اسلامی نیست بلکه در حوزه های دیگری مانند علوم فنی، پزشکی و... نیز وارد شده اند. در حال حاضر حدود 1000 عنوان مجله علوم اسلامی و انسانی در این پایگاه ثبت شده است و این حجم مجلات در پایگاه مگ ایران یا پایگاه های مشابه فارسی زبان یافت نمی شود و می توانیم ادعا کنیم بانک مقالات نور مگز در حوزه زبان فارسی بزرگترین بانک مقالات در حوزه علوم اسلامی و انسانی است.

 *آیا مشابه این سایت در کشورهای عربی وجود دارد؟

 کشورهای عربی در این سطح و به این اندازه وارد این عرصه نشده اند معمولا دانشگاه ها یا مراکز پژوهشی آنها مجلاتی که خودشان منتشر کرده اند را در اختیار کاربران خود قرار می دهند. اما این که بخواهند به صورت متمرکز یک سایت عربی ارائه کننده تمام مجلات بروز و دانشگاهی در زمینه علوم انسانی و اسلامی وارد شده باشد را سراغ نداریم.

 *یکی از فعالیت های حوزه نت در گذشته جمع آوری مجلات دینی و ارائه آن بود. به نظر شما تاسیس سایتی مانند نور مگز نوعی موازی کار نبود؟ اگر اینگونه نیست وجه تمایز حوزه نت و نور مگز در چیست؟

 پایگاه حوزه نت به عنوان مادر همه سایت های مرکز شناخته می شود یعنی حوزه نت اولین پایگاهی بود که مرکز در سال 1377 تاسیس کرد و این پایگاه دارای قسمت های متنوع و گوناگونی مانند بانک مقالات، معرفی شخصیت ها علمی و دینی حوزه و کتابخانه بود و پایگاه هایی مانند پایگاه اندیشواران، پایگاه مجلات تخصصی نور، پایگاه کتابخانه دیجیتال مرکز همه ما از دل حوزه نت بیرون آمده اند، اما با توجه به رویکرد عامی که حوزه نت داشت و مخاطب هدف او عامه مردم بود طبیعتا به ارائه مجلات و مقالات تخصصی تمایلی نداشت و اگر هم مجلات و مقالاتی تخصصی ارائه می شد به این گستردگی نبود، لذا تصمیم بر این شد که مجلات تخصصی حوزه نت کنار گذاشته شود و در نهایت پایگاه مجلات تخصصی نور و کتابخانه دیجیتال نور از دل حوزه نت متولد شد و نور مگز با رویکرد تخصصی وارد عرصه وب شد. در حال حاضر مجلات پایگاه حوزه مجلاتی عام و عمومی می باشد اما مجلات پایگاه تخصصی تخصصی و کاملا فنی می باشد و طبیعتا افرادی که از نور مگز استفاده می کنند طیف دانشجو و اساتید دانشگاه و طلابی می باشند که کارهای پژوهشی انجام می دهند پس طبیعتا از لحاظ کاری و محتوای این دو پایگاه هم پوشانی ندارند و موازی کاری نبوده است.

 *رده بندی مقالات و تقسیماتی که در ارائه مطالب نور مگز انجام شده است بر چه مبنایی بوده است آیا این طبقه بندی بر اساس معیارهای علمی روز بوده است یا اینکه بر اساس یک تقسیم بندی عمومی بوده است؟

 تقسیم بندی مجلات بر اساس رتبه علمی آنها بوده است، رتبه های علمی پژوهشی، علمی ترویجی و علمی تخصصی در این تقسیم بندی رعایت شده است و شناسایی این دسته بندی هم براساس لیست و فهرستی است که وزارت علوم منتشر می کند و معیار و ملاک ما وزارت علوم است.

ملاک دسته بندی دیگر ما دسته بندی موضوعی است اما دسته بندی موضوعی که الان روی پایگاه ارائه شده است، دسته بندی بوده که از قبل روی پایگاه بوده و در واقع یک دسته بندی عمومی است و خیلی تخصصی وارد تقسیمات نشده است چرا که شاید این تقسیم بندی ها دارای زیر موضوعاتی باشد که جا داشته باشد علمی تر و تخصصی تر وارد این زیر موضوعات می شدیم انشا الله در نسخه بعدی پایگاه دسته بندی ها علمی تر و کاربردی تر خواهد بود.

 *روزانه چه تعداد بازدید داخلی و خارجی از نورمگز صورت می گیرد؟

 براساس آماری که گوگل آنالایتیک در اختیار ما قرار داده است، روزانه حدود 40 هزار بازدید کننده داریم که تقریبا 80 درصد ایشان از داخل کشور بوده و فارسی زبان می باشند، اما نوع بازدیدهای خارجی ما از کشورهایی مانند افغانستان، عراق و آمریکا می باشد.

 *نقاط قوت و ضعف نور مگز را در چه می بینید؟

 یکی از نقاط ضعف نور مگز اکتفاء به «اینتر فیس» فارسی است البته با توجه به مجلات عربی که در پایگاه وجود دارد - بیش از 200 عنوان مجله عربی - سعی ما بر این است که بتوانیم در نسخه بعدی از امکان اینتر فیس عربی نیز استفاده کنیم تا مخاطبان عرب زبان نیز بتوانند از این پایگاه به نحو احسن استفاده کنند، در حال حاضر حدود 20 درصد مراجعین ما از خارج کشور هستند و با توجه به اینکه اینتر فیس ما فارسی است طبیعتا کسانی به سایت مراجعه می کنند که فارسی زبان باسند یا توان فهم زبان فارسی را داشته باشند. لذا اگر اینتر فیس را تغییر دهیم، یا سه زبانه شود، مخاطبان بیشتری را جذب خواهیم کرد. از آنجا که عمده مقالات و مطالبی که در پایگاه وجود دارد به زبان فارسی است رتبه جهانی پایگاه در سایت الکسا 12 هزار می باشد و این رتبه نسبتا رتبه مناسب و خوبی است و در بین سایت های داخلی رتبه 157 را نصیب خود کرده ایم.

*آقای امینی حضرت عالی اشاره ای به نقاط قوت و ضعف نسخه ای که الان استفاده می کنید نمودید یکی از این اشکالات این بود که این پایگاه تک زبانه است آیا نقاط ضعف و قوت دیگری هم می توانید بشمارید؟

  اجازه بدهید در ابتدا به نقاط قوت این پایگاه اشاره ای داشته باشم یکی از نقاط قوت ما این است که علاوه بر فایل پی دی اف که در اختیار کاربران قرار می دهیم فایل «HTML» یا «TEXT» آن را نیز در اختیار کاربران قرار می دهیم، در حال حاضر دو سوم مجلات ما «Full Text» هستند و امیدواریم بزودی فایل «Text» یک سوم باقی مانده را نیز در اختیار کاربران قرار دهیم.

از نقاط ضعف پایگاه این است که تمام مجلات علمی پژوهشی که الان در سطح کشور در حوزه علوم انسانی منتشر می شود را تحت پوشش خود قرار نداده ایم البته مقداری از این ضعف به ما برمی گردد و مقداری هم متوجه مجلاتی است که تعامل و همکاری ندارند چرا که تمامی مجلات منتشر شده در سطح کشور اجازه انتشار و نمایه شدن مجلاتشان را به پایگاه نور مگز نداده اند البته سعی ما بر این است که با مکاتبات و مراودات بیشتر بتوانیم اجازه نشر این مجلات را بگیریم.

از دیگر نقاط قوت این پایگاه این است که در حال حاضر ما فایل ارجاعات یا اطلاعات کتابشناختی مقالات را در سه قالب «Bibtex ,Ris, Endnote» در اختیار کاربر قرار داده ایم و این قابلیت، قابلیت جدیدی است که روی پایگاه قرار داده شده است و در پایگاه های مشابه حداقل فارسی زبان قابل مشاهده نیست.

جستجو ما در پایگاه جستجوی نسبتا خوبی می باشد و به کاربر کمک می کند تا به مطلب مورد نظرش آسانتر برسند و ان شاء الله در نسخه جدید سایت مقالات مرتبط را در ذیل هر مقاله ارائه خواهیم داد امید داشتیم که در همین نسخه پایگاه این قابلیت ارائه شود اما متاسفانه از لحاظ سخت افزاری مشکلاتی به وجود آمد و با مرتفع شدن آن بزودی در نسخه بعدی پایگاه این قابلیت قابل مشاهده خواهد بود.

 آیا ارائه مطالب دینی و مقالات در سطوح مختلف سنی در دستور کار این مرکز قرار دارد؟

فکر می کنم این اهداف به تصمیمات خود مرکز بر می گردد نوع نگاه ما به کارها بر اساس اساسنامه مرکز نوعا تخصصی بوده است یعنی مخاطب هدف مرکز کسانی بوده اند که پژوهشگر حوزه علوم اسلامی و انسانی بوده اند و این سیاست در تولید نرم افزارها و وب سایتهای مرکز به وضوح ملاحظه می شود اگر مرکز رویکرد عام تری اتخاذ کند و برای مخاطبان عمومی تولید نرم افزار و پایگاه داشته باشد باید در ساختار و اهداف تغییراتی ایجاد بشود که طبیعتا با آن تغییرات می توان به آن سمت و سو حرکت کرد طبیعتا این مطلب به صورت پیشنهاد مد نظر بوده ولی چون سیاست و رویکرد مرکز به این سمت و سو نبوده است ما هم به این سمت و سو حرکت نکرده ایم.

 *در حال حاضر چه تعداد مقالات و مجلات تخصصی در دسترس محققین قرار دارد؟

 تا کنون قریب به 1000 عنوان مجله در اختیار کاربران قرار داده ایم که در برگیرنده حدود 45 هزار شماره مجله می شود که بیش از 700 هزار مقاله را در بردارد.

 *آیا کاربران برای اینکه از نورمگز استفاده بکنند باید هزینه ای پرداخت کنند؟

 در گذشته هزینه ناچیزی از کاربران دریافت می شد و با توجه به سیاست ها و رویکردی که مرکز در سال گذشته داشت به سمت رایگان کردن محصولات حرکت کرد و پایگاه مجلات تخصصی نور رایگان شد و تا اکنون هم رایگان بوده است ولی با توجه به وضعیت بودجه های فرهنگی و اینکه پایگاه مجلات تخصصی نور هزینه های سنگینی را برای نمایه کردن مجلات متقبل می شود قرار شد بخشی از این هزینه ها از کاربران دریافت شود و تا آنجا که در توانمان باشد سعی می کنیم مبالغی که دریافت می شود مبالغ ناچیزی باشد تا از آن جهت فشار کمتری بر کاربران پایگاه وارد شود.

 *اگر سخن پایانی دارید بفرمایید؟

 خیلی تشکر می کنم که این وقت را در اختیار ما قرار دادید تا بتوانیم پایگاه مجلات تخصصی نور(نورمگز) را به کاربران حوزه نت معرفی کنیم. ان شاء الله که کاربران بتوانند از این پایگاه مفید استفاده لازم را ببرند.

منتشر شده در : حوزه نت